در پرتو قرآن به انتظار مهدي (عج)

پدیدآورسیدعلیرضا جعفری

نشریهماهنامه فرهنگ كوثر

شماره نشریه33

تاریخ انتشار1388/01/26

منبع مقاله

کلمات کلیدیمهدویت

share 1664 بازدید
در پرتو قرآن به انتظار مهدي (عج)

سيد عليرضا جعفري

بيش از 120 آيه قرآن(1) براساس روايات معتبر به وجود نازنين حضرت امام مهدي عليه‏السلام و ويژگيهاي آن شخصيت باعظمت و همچنين قيام و انقلاب جهاني آن حضرت، اشاره كرده است؛ و ما در اين مختصر برآنيم تا نمونه‏اي از آن آيات نوراني را همراه با ديدگاههاي معصومين عليهم‏السلام به عاشقان حضرتش تقديم داريم:

حكومت مهدي، خواسته الهي

در قرآن مي‏خوانيم: اراده و مشيت ما بر اين قرار گرفته كه بر مستضعفان زمين ـ كه بر اثر ستم ستمكاران به ضعف كشيده شده‏اند ـ منّت نهيم (و ايشان را مشمول مواهب خويش نماييم.) و آنها را پيشوايان و وارثان زمين قرار داده و نيرومند و صاحب قدرت و حكومت گردانيم... "و نريد ان نمنّ علي الذين استضعفوا في‏الارض و نجعلهم ائمة و نجعلهم الوارثين (2) و نمكّن لهم في الارض..."(3)
آيات فوق بشارتي است در مورد پيروزي حق بر باطل و برچيده شدن بساط ظلم و تباهي. كه نمونه‏هاي آن را مي‏توان در پيروزي حضرت موسي عليه‏السلام و بني‏اسرائيل بر فرعونيان و همچنين پيروزي و حكومت حضرت محمد صلي‏الله‏عليه‏و‏آله جستجو كرد اما نمونه كامل آن با ظهور حضرت امام مهدي عليه‏السلام تحقق مي‏يابد.
حضرت اميرالمؤمنين عليه‏السلام در اين زمينه فرموده‏اند: دنيا پس از سركشي، به ما (اهل‏بيت عليهم‏السلام ) روي مي‏آورد.ـ همچون شتري كه از دادن شير به دوشنده‏اش خودداري مي‏كند و براي بچه خود آن را نگه مي‏دارد.ـ سپس آيه ونريد ان نمنّ ... را تلاوت فرمود.(4)
در روايت ديگري نيز درباره همين آيه مي‏فرمايد: اين گروه آل محمد صلي‏الله‏عليه‏و‏آله هستند، خداوند مهدي آنها را بعد از زحمتهايي كه برايشان تحميل مي‏گردد، مبعوث مي‏كند و به ايشان عزت مي‏دهد و دشمنان آنها را ذليل مي‏گرداند.(5)
از امام سجاد عليه‏السلام نيز اين چنين نقل شده كه:
سوگند به كسي كه محمد صلي‏الله‏عليه‏و‏آله را به حق، بشارت دهنده و بيم دهنده قرار داد، نيكان از ما اهل‏بيت و پيروان آنها به منزله موسي عليه‏السلام و پيروان او مي‏باشند و دشمنان ما و پيروان آنها به منزله فرعون و پيروان او هستند. (سرانجام، پيروزي از آن ماست.)(6)
امام مهدي عليه‏السلام نيز هنگام تولد، لب به سخن مي‏گشايد و پس از شهادت به وحدانيت الهي و نثار درود و سلام بر پيامبر اكرم و پدران پاك و معصوم خويش چنين مي‏فرمايد:
"بسم اللّه الرحمن الرحيم و نريد ان نمنّ علي الذين استضعفوا في الارض و نجعلهم ائمة و نجعلهم الوارثين و..."(7)
ديو چو بيرون رود فرشته در آيد
در قرآن كريم مي‏خوانيم:
"و قل جاء الحق و زهق الباطل ان الباطل كان زهوقاً"(8)
"بگو: حق فرا رسيد و باطل نابود گشت، (چرا كه) باطل نابود شدني است."
آرزوي بشر از ديرباز اجراي عدالت و برچيده شدن بساط ظلم و بي‏عدالتي بوده است، قرآن كريم نيز نويد بخش تحقق اين آرزوي ديرين بوده و فرا رسيدن روزي را مژده داده است كه در سرتاسر جهان حق حكومت كند و باطل نابود گردد.
بر اساس روايات معتبر و فراوان، اين پيروزي نهايي و حكمفرماي عدالت در سرتاسر گيتي مربوط به قيام حضرت امام مهدي عليه‏السلام مي‏شود.
حضرت امام باقر عليه‏السلام در توضيح و تفسير "جاء الحق و زهق الباطل" فرمودند: اين سخن الهي مربوط به قيام قائم (آل محمد صلي‏الله‏عليه‏و‏آله ) مي‏شود كه دولت باطل برچيده خواهد شد.(9)
و بي جهت نيست كه هنگام تولد حضرت مهدي عليه‏السلام بر بازوي نازنينش اين آيه نقش بسته بود كه "جاء الحق و زهق الباطل ان الباطل كان زهوقاً"(10)
اين وعده‏الهي كه پيروزي نهايي حق در زمان حضرت مهدي عليه‏السلام به طور كامل محقق خواهد شد، بدان معنا نيست كه در زمانهاي قبل از حضرت مهدي عليه‏السلام هيچ نوع پيروزي نصيب حق نمي‏گردد؛ به عنوان نمونه حضرت رسول خدا صلي‏الله‏عليه‏و‏آله در هنگام فتح مكه پس از ورود به مسجدالحرام در حالي‏كه بتها را يكي پس از ديگري سرنگون مي‏ساخت، آيه "جاء الحق و زهق الباطل ان الباطل كان زهوقاً" را تلاوت مي‏فرمود.
آري اين يك سنت الهي است كه اگر اهل‏حق بر خدا توكل كنند و در برابر باطل و ظلم ايستادگي نمايند خداوند آنها را پشتيباني مي‏كند و به پيروزي و رستگاري نايل مي‏گرداند. همچنان كه ملت شهيد پرور ايران توانستند با رهبري حضرت امام خميني قدس‏سره حكومت ستمشاهي را سرنگون و حكومت اللّه را برپا نمايند.
ذخيره خدا
در قران كريم مي‏خوانيم:
"بقية‏اللّه خيرلكم ان كنتم مؤمنين..."(11)
ذخيره الهي براي شما بهتر است اگر مؤمن باشيد...
چون آيه فوق اطلاق دارد، چنين معنايي از آن بدون اشكال است كه بگوييم: بقية‏اللّه از همه چيزهايي كه شما حساب كنيد، برايتان بهتر است و هيچ نعمتي به پاي آن نمي‏رسد. هرچند كه اين آيه مربوط به داستان حضرت شعيب‏نبي عليه‏السلام مي‏باشد،
قائم (آل محمد صلي‏الله‏عليه‏و‏آله ) نخستين سخني كه پس از قيام خويش بر زبان مي‏آورد همين آيه است. "بقية‏اللّه خيرلكم ان كنتم مؤمنين"
اما بر اساس روايات معتبر، اين آيه با وجود نازنين حضرت ولي عصر عليه‏السلام تطبيق گشته است.
امام باقر عليه‏السلام فرمودند: "قائم (آل محمد صلي‏الله‏عليه‏و‏آله ) نخستين سخني كه پس از قيام خويش بر زبان مي‏آورند همين آيه است. "بقية‏اللّه خيرلكم ان كنتم مؤمنين" سپس مي‏فرمايد: من "بقية‏اللّه" هستم و حجت خدا و خليفه او بر شما مي‏باشم. آنگاه هيچ كس بر او سلام نمي‏كند مگر اينكه مي‏گويد: "السلام عليك يا بقية‏اللّه في ارضه."(12)
درباره تعبير "بقية‏اللّه" (ذخيره خدا) بايد گفت: اين عنوان به شخصي اطلاق مي‏گردد كه خدا به منظور خاصّي او را نگهداري كرده است.
احمد بن اسحاق قمي (كه از اصحاب و ياران امام عسكري عليه‏السلام بود.) به حضور حضرت امام عسكري عليه‏السلام مي‏رسد، حضرت امام مهدي عليه‏السلام كه حدود يكسال دارد، وارد مي‏شود و با زبان عربيِ فصيح مي‏گويد: "انا بقية‏اللّه في ارضه و المنتقم من اعدائه."(13)
من ذخيره الهي در سرزمين او و انتقام گيرنده از دشمنان اويم.

پيروزي نهايي

در قرآن كريم مي‏خوانيم:
آنها (مخالفان اسلام) مي‏خواهند نور خدا را با دهان خود خاموش نمايند اما خداوند اراده كرده كه اين نور الهي را همچنان برگستره و كمالش بيفزايد (تا تمامي جهان را در برگيرد.) هرچند كافران را خوش نيايد.(14)
و سپس چنين ادامه مي‏دهد: خدا كسي است كه رسول خويش را با هدايت و دين حق فرستاد تا وي را بر تمامي اديان پيروز گرداند، هرچند مشركان را خوش نيايد.(15)
آيا اين پيروزي اسلام كه در آيه فوق بدان اشاره شده منطقه‏اي و محدود است ياخير؟ از آن جايي كه هيچ قيدي در آيه وجود ندارد تا دليل برمحدوديت اين پيروزي باشد پس بدون شك روزي فرا خواهد رسيد كه اين وعده الهي محقق گردد و در روي زمين دين اسلام، تنها دين پيروز باشد. براساس روايات متعدد با ظهور حضرت امام مهدي عليه‏السلام اسلام فراگير و جهاني خواهد شد، در تفسير مجمع البيان از پيامبر اسلام صلي‏الله‏عليه‏و‏آله چنين نقل شده است كه:
(در زمان ظهور حضرت امام مهدي عليه‏السلام ) بر روي زمين هيچ خانه‏اي باقي نمي‏ماند ـ نه خانه‏هايي كه از سنگ و گِل ساخته شده و نه خيمه‏هايي كه از كرك و مو بافته شده ـ مگر آنكه خداوند نام اسلام را در آن وارد مي‏كند.
در "كمال الدين"، تأليف شيخ صدوق نيز روايتي از امام صادق عليه‏السلام در مورد تفسير آيه فوق، مي‏خوانيم كه ايشان فرمودند: به خدا سوگند اين آيه تحقق نيافته است و تنها زماني محقق مي‏گردد كه "قائم" خروج كند و در آن هنگام است كه كافري پيدا نخواهد شد.
در تفسير مجمع البيان، همچنين از امام باقر عليه‏السلام چنين آورده است كه: وعده‏اي كه در اين آيه است به هنگام ظهور مهدي عليه‏السلام محقق مي‏گردد، پس در آن روز هيچ كس روي زمين باقي نخواهد ماند مگر آنكه به (حقانيت) محمد صلي‏الله‏عليه‏و‏آله اقرار مي‏كند.
استاد شهيد آية‏اللّه مطهري مي‏نويسد: "از مجموع آيات و روايات استنباط مي‏شود كه قيام مهدي موعود عليه‏السلام آخرين حلقه از مجموع حلقات مبارزات حق و باطل است كه از آغاز جهان بر پا بوده است. مهدي موعود تحقق بخش ايده‏آل همه انبيا و اوليا و مردان مبارز راه حق است."(16)
سلام بر او از فجر تاريخ تا فجر قيامت.

پاورقيها:

1 ـ عالم جليل القدر مرحوم سيدهاشم بحراني در كتاب "المحجة"آن‏آيات‏راباروايات مربوطه جمع‏آوري كرده است.
12 ـ تفسير صافي، ذيل آيه 86 سوره هود.
13 ـ الانوارالبهيه، تأليف شيخ عباس قمي، ص 355.
14 ـ سوره توبه، آيه 32؛ سوره صف، آيه 8. (با مختصر تفاوت)
11 ـ سوره هود، آيه 86.
15 ـ سوره توبه، آيه 33؛ سوره صف، آيه 9؛ سوره فتح، آيه 28. (با مختصر تفاوت)
16 ـ قيام و انقلاب مهدي(عج)، ص 20.
2 و 3 قصص، 5 و 6.
4 ـ نهج البلاغه، كلمات قصار: 209.
5 ـ تفسير نورالثقلين، 4، 110.
6 ـ تفسير مجمع البيان، ذيل آيه 5 سوره قصص.
7 ـ ر.ك. كمال الدين، تأليف شيخ صدوق، ص 425.
8 ـ سوره اسراء، آيه 81.
9 و 10 نورالثقلين، ج 3، ص 212 و 213.

مقالات مشابه

موعود در قرآن

نام نشریهبینات

نام نویسندهاحمد صادقی اردستانی

پایان نامه ها و کتاب شناسی قرآن و امام زمان(ع)

نام نشریهبینات

نام نویسندهادریس جعفرزاده

شباهت های حضرت مهدی(ع) و پیامبران

نام نشریهبینات

نام نویسندهمرضیه محمدزاده

موعود در قرآن

نام نشریهبینات

نام نویسندهاحمد صادقی اردستانی

پایان نامه ها و کتاب شناسی قرآن و امام زمان(ع)

نام نشریهبینات

نام نویسندهادریس جعفرزاده

شباهت های حضرت مهدی(ع) و پیامبران

نام نشریهبینات

نام نویسندهمرضیه محمدزاده

حضرت مهدی(ع) در تفاسیر اهل سنت

نام نشریهبینات

نام نویسندهشهربانو کاهدی, صغری رادان

آیات قرآن و زیارت نامه های امام زمان (ع)

نام نشریهبینات

نام نویسندهالیاس کلانتری